*Illustratie uit 'Kleine draak' van Lieve Baeten

Nu de dagen korter worden gaat de zomer langzaam plaats maken voor de eerste tekenen van de herfst. Vruchten hangen aan bomen en struiken en we komen dichterbij het feest van Michaël of het Herfst-Oogstfeest.

Oorsprong en betekenis

Michaël, een van oorsprong Christelijk feest, wordt ieder jaar gevierd op 29 September. We herdenken op deze dag dat de Aartsengel Michaël met zijn lichtend zwaard 'de draak', Lucifer versloeg uit het hemelse paradijs. De draak, symbool voor het kwade, moest vanaf dat moment terug naar de duisternis waar hij vandaan kwam om daar voor eeuwig te blijven. In ieder geval tot hij tot inkeer zou komen. Door de eeuwen heen zijn verschillende tradities in deze periode bij elkaar gekomen. Zo kun je ook horen van de legende van Sint Joris. Een verhaal ontstaan in de middeleeuwen waar een dappere ridder de draak verslaat en de dochter van de koning redt. Sint Joris bestreed het kwade op aarde, zoals Michael dit in de hemel deed.

29 september, Oogstfeest

Tegenwoordig vieren we op 29 september vooral het Oogstfeest. Een dag waarop de vruchten die de herfst ons brengt, geplukt mogen worden. We oogsten: appels, peren, bessen, mais maar ook rozenbottels en noten. Toch speelt ook bij het oogstfeest aartsengel Michaël een rol. We danken hem voor de goede oogst zodat er genoeg is om de lange winterdagen door te komen. De periode van het oogsten, die in zekere zin de winter aankondigt, kan ook gezien worden als een periode van innerlijke moed. Want zoals de natuur haar inkeer begint, zo zijn wij in de winter ook meer op onszelf en onze gedachten aangewezen. Michaël wordt hierin gezien als een steun die wij kunnen aanroepen als dit nodig is.

Wellicht zijn alle draken in ons leven
Uiteindelijk prinsessen
Die er in angst en beven slechts naar haken
Ons eenmaal dapper en schoon te zien ontwaken.

Wellicht is alles wat er aan verschrikking leeft
In diepste wezen wel niets anders dan iets
Wat onze liefde nodig heeft.

Rainer Maria Rilke

In de kinderopvang

Op het kinderdagverblijf nodigen we de kinderen in de week voor, tijdens en na Michaël uit om allerlei oogst mee te nemen. Dit mag van alles zijn, appeltjes, peren, wortel, noten, zonnebloempitjes, bloemen. Het liefst natuurlijk zelf gevonden, geplukt of geoogst! Deze eten we dan gezamenlijk op, of verwerken we in een gerecht (zoals appelmoes of appelflapjes) welke we natuurlijk ook weer samen op eten. Ook zullen we in deze tijd onze activiteiten afstemmen op de onstuimige Michaels-energie. We maken bijvoorbeeld Drakenstaartjes die we hoog in de lucht kunnen gooien, vouwen molentjes waarmee we over het speelterrein rennen of maken een spinnenweb met wol, sate-prikker en een kastanje.

Activiteiten per leeftijd

Hieronder de verschillende activiteiten die we met de verschillende leeftijden doen. We zingen met alle groepen liedjes van de herfst en Michael. Daarnaast doen we:

Baby’s

• zintuigbelevingen (horen, proeven, voelen, zien, ruiken…)
  Appelmoes (geschild en gekookt appeltjes) ruiken en proeven

 

 

 

Peuters en kleuters BSO

• Oogst meenemen, uitstallen en appelmoes maken
• Oogstmaaltijd
• Soep maken en eten
• Noten kraken: binnen (notenkraker) en buiten (tussen zelf gevonden stenen)
• Een herfstwandeling maken
• Drakenstaartjes maken en gooien
• Molentjes maken en laten draaien in de wind
• Spinnenweb maken van kastanje en wollen draad
• Bladeren in de wind
• Door de plassen heen stampen
• Balanceren op boomstammen (evenwichtszin / moed voor nodig)

Het feest op school en op de BSO

• Het appelvrouwtje komt appeltjes brengen
• Appels oogsten in de boomgaard
• Appelmoes maken
• Poppenspel / herfst tafelspel
• Dwarrellaars maken en ermee spelen

Klas 1 tot en met 6

• Drakenbroodjes vormen, bakken en eten
• Fruitdraken maken voor elke groep (bijv. door de oudste kinderen)
• Bowl maken van vers fruit
• Spelletjes waar moed voor nodig is
• Vliegeren
• Vlieger maken
• Elementen spelletjes
• Vuur maken met vuursteen (in vuurschaal)

 

Seizoentafel

• Oogst
• Kastanjes en eikeltjes
• Gekleurde bladeren
• Appelvrouwtje
• Joris en de draak (vanaf 7 jaar)
• Kasteel
• Michael kaart/afbeelding

Knutselen

• Dwarrelaars van dennenappels
• Vliegers
• Transparant van bijenwas of bladeren
• Draken van afvalmateriaal, bijenwas, oude sok
• Potjes beplakken met zijdevloei
• Tafelversiering van herfstprodukten

 

Recepten

• Drakenbloedsoep
• Pompoensoep
• Rijstschotel met oogstprodukten
• Gevulde paprika, tomaat, eieren
• Komkommerdraak
• Warme appeltjes uit de oven

Liedjes

• www.vrijeschoolliederen.nl
• De Gouden Poort (Liedbundel voor peuters en kleuters)
• Ik ben een zeemanskind (Liedbundel voor kinderen van zes tot negen jaar)
• Over de Stroom (Liedbundel voor kinderen van negen tot negentig jaar)
• Leven met het jaar (boek)

Verhalen

• www.christofoor.nl (herfst verhalen en boeken)
• Stan Bolivan – Sprookjes van draken, . . .
• Solvej en de draak – De drie bruiloftsgaven
• Joris en de draak – De drie bruiloftsgaven

 De opdracht van Michael voor volwassenen

In de antroposofie heeft Michael een speciale betekenis. lees meer >